Дар мақола роҷеъ ба усулҳои пайдогардии мувозиҳои айни як ибораи рехтаи феълӣ дар шаш таърихномаи қарнҳои X-XIII мулоҳизаронӣ шуда, муаллиф аз байни се навъи мувозиҳо: фонетикӣ, луғавӣ ва морфологӣ бартарият доштани ду хели онҳоро дар чунин маъхазҳо нишон додааст. Дар натиҷаи таҳлил ва қиёси дастае аз воҳидҳои рехтаву устувор муаллиф ба хулосае омадааст, ки як қисми чунин мувозиҳо дар аксари таърихномаҳо, ҳиссаи дигар танҳо дар як адади ин гуна осор ба назар мерасанд. Дар қиёс бо мувозиҳои морфологӣ дар таърихномаҳои садаҳои X-XIII корбурди мувозиҳои луғавӣ имтиёз доранд. Омилҳои сермувозӣ гардиданибаъзеаз ибораҳодарасарҳогуногунбуда, бодалели қавӣ гуфтаметавон, киякеазиномилҳозеритаъсиригӯишҳоимаҳалии муаллифон қароргирифтанионҳост. Дар вариантҳои гуногун ба кор гирифтани воҳидҳои фразеологӣ дарнатиҷаи ҷойивазкунии калимаҳоисинонимӣ ва истифодаи унсурҳоиграмматикӣ баамаломада, гуруҳеазонҳодар қатори таъбирҳоикамистеъмол маскангирифтаанд.
таърихнома, ибораи фразеологӣ, калимаимеҳварӣ, доираиистифода, сабкихуросонӣ, муродиф, шева, лаҳҷа,сифат, зарф, мувоза
1. Байҳақӣ, Хоҷа Абулфазл Муҳаммад ибни Ҳусайн. Таърихи Байҳақӣ. Таҳиягари матн, муаллифи муқаддима, ҳавошӣ ва феҳристҳо С. Муллоҷон. –Душанбе: Бухоро, 2014.-774 с.
2. Балъамӣ, Абӯалӣ Муҳаммад ибни Муҳаммад. Таърихи Табарӣ. Ҷилди 1. Бо муқаддима ва тавзеҳоти М. Умаров ва Ф. Бобоев.Теҳрон, 1380/2001.-817с.
3. Гардезӣ, Абӯсаид Абдулҳай. Зайну-л-ахбор. Ба хатти кирилӣ баргардони Қ. Рустам.–Душанбе: Бухоро, 2014.-415 с.
4. Грамматикаи забони адабии ҳозираи тоҷик. Ҷилди 1. Фонетика ва морфология. –Душанбе: Дониш, 1985. -355 с.
5. Деҳхудо А. Луғатнома. Ҷилдҳои 3, 4, 6, 7, 8, 11, 12, 13, 14. -Теҳрон: Муассисаи интишорот ва чопи Донишгоҳи Теҳрон, 1373. -21149 с.
6. Жуков В., П. Семантика фразеологических единиц. Издание второе, дополненное.-М.: ЛЕНАНД, 2019. -158 с.
7. Қосимова М.Н.Таърихи забони адабии тоҷик. –Душанбе: ДМТ, 2012. -566 с.
8. Маҷидов Ҳ. Фразеологияи забони ҳозираи тоҷик. –Душанбе: УдТ, 1982. -103 с.
9. Наршахӣ, Абӯбакр Муҳаммад ибни Ҷаъфар. Таърихи Бухоро. Мураттибон: Ғ.Ғоибов, К.Олимов, Н. Амиршоҳӣ.-Душанбе: Пайванд. 2012. -546 с.
10. Салимов Н. Марҳалаҳои услубӣ ва таҳаввули анвои наср дар адабиёти форсу тоҷик (асрҳои 1Х-Х111). –Хуҷанд: Нури маърифат, 2002. -396 с.
11. Сиёев Б. Очерк доир ба таърихи феъли забони адабии тоҷик. –Душанбе: Дониш, 1968. -163 с.
12. Таърихи Систон. Таҳияи матн, муқаддима, тавзеҳот ва феҳристҳо аз М.Имомов ва А. Абдусаттор. –Душанбе: Бухоро, 2014. -352 с.
13. Фарҳанги забони тоҷикӣ.–М.: Советская энсиклопедия, 1969. Ҷилди 1, -951с.; ҷилди 2, -949 с.
14. Фарҳанги мукаммали забони тоҷикӣ. Ҷилди 1. А. Зери таҳрири С.Назарзода ва дигарон. –Душанбе: Шарқи озод, 2011. -829 с.
15. Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ. Ҷилди 2. Зери таҳрири С. Назарзода. –Душанбе, 2008. -944 с.
16. Фозилов М. Фарҳанги ибораҳои рехта. –Душанбе: Нашриёти давлатии Тоҷикистон. Ҷилди 1, 1963. -952 с.; ҷилди 2, 1964. -802 с.
17. Ҷурфодиқонӣ, Абушшараф Носеҳ ибни Зафар. “Тарҷумаи “Таърихи Яминӣ”. Муқаддима, таҳия, таҳшия, таълиқот, луғот ва феҳристи Н.И. Ғиёсов. –Хуҷанд: Ношир, 2013.-416 с.
18. Шанский Н.М. Фразеология современного русского языка. Издание седьмое.-М.:ЛЕНАНД, 2014. - 265 с.т