Саҳми донишмандони форсу тоҷик дар ташаккули сарфи арабӣ баррасӣ шудааст. Ҳадафи асосии таҳқиқот баррасӣ ва таҳлили мавқеъ, мақом ва саҳми донишмандони форсу тоҷик дар ташаккули сарфи арабӣ мебошад, бодарназардошти нақши муҳимми шахсиятҳо ба монандиСибавайҳ, Ал-Кисоӣ, Абу Амр ва ихтилофҳои назариявии онҳо оид ба масоили сарфи забони арабӣ. Забони арабӣ, бо мавқеи марказии худ дар тамаддуни исломӣ ва сохторимураккабаш, дар тӯли асрҳо объекти асосии таҳқиқоти забоншиносӣ қарор гирифтааст. Қайд карда шудааст, ки сарф дар тӯли таърихи тӯлонии илми забоншиносии арабӣ пайваста мавқеи баланд дошта, ҳамчун воситаи бунёдӣ барои таҳлили сохтори дохилии калимаҳо ва азхудкунии равандҳои калимасозӣ арзёбӣ мешуд. Гарчанде ки таърих ва андешаҳои назариявии сарфи арабӣдар доираи таҳқиқоти забоншиносии арабӣ ба таври васеъ омӯхта шудаанд, ин соҳа дар таҳқиқоти забоншиносии муосири тоҷикӣ, ба хусус дар ҳавзаи арабишиносии тоҷик, ба таври бояду шояд, мавриди таваҷҷуҳ қарор нагирифтаанд.
забониарабӣ, сарф, наҳв, донишмандонифорс, донишмандонитоҷик, таърихизабоншиносӣ, ташаккулиграмматика, Сибавайҳ
1. Абубакр Муҳаммад ибни Сироҷ. Ал-Усул фи-н-наҳв /А.М. Ибни Сироҷ. Таҳқиқи Абдулҳусайн ал-Фатлӣ. Ҷ.1. Нашри сеюм. –Бейрут: Ар–Рисола, 1996. – С. 97.
2. Айнӣ, С. Ёддоштҳо (чаҳор қисм). Иборат аз як китоб/ С. Айнӣ. – Душанбе: Сарредаксияи илмии Энсиклопедияи Миллии Тоҷик, 2009. – 680 с.
3. Акмалхонов А. Взгляды на словообразование в истории арабского языкознания / А. Акмалхонов // Востоковедение. – 2018. – Т. 4. – №. 4. – С. 124-132.
4. Додаров, О.М. Илми сарф ва шарҳи масъалаҳои он дар фарҳанги «Ҳафт Қулзум» / О.М. Додаров // Паёми Донишгоҳи миллии Тоҷикистон. – Душанбе, 2021. - №2. – С.108-113.
5. Кодирова Ф.Р., Ашрапов Б.П. Избранная библиография печатных трудов Н.И. Гиясова // Stephanos. – 2024. – № 5(67). – С. 148-158. – DOI 10.24249/2309-9917-2024-67-5-148-15. – EDN ATCOQG.
6. Магомедов А. А., Пайзулаев Р. П. Арабские грамматические школы / А.А. Магомедов, Р. П. Пайзулаев // Язык и литература в образовательном и культурном пространстве Юга России и Кавказа. – 2018. – С. 69-72.
7. Мириева Н. Арабизмы как устойчивая часть лексикона белорусских татар (на примере китаба Ибрагима Хосеневича). – 2022.
8. Паленко М. С. Основы «семиотической» философии Абу Хаййана ат-Таухиди / М. С. Паленко // Исторические, философские, политические и юридические науки, культурология и искусствоведение. Вопросы теории и практики. – 2012. – №. 1-2. – С. 151-155.
9. Рахимов Э. С. Р. К вопросу о функционировании современной арабской терминологии / Рахимов Э. С. Р. //Язык и культура. – 2016. – №. 3 (35). – С. 105-116.
10.Сухоруков А. Н., Сухорукова А. В. История изучения грамматики персидского языка в Иране и сопредельных с ним странах до конца 19 века / Сухоруков А. Н., Сухорукова А. В. //Ученые записки Крымского федерального университета имени ВИ Вернадского. Филологические науки. – 2012. – Т. 25. – №. 3-1. – С. 272-279.
11.Ghiyosov N. I. Morphological Peculiarities and Level of Usage of Weights of Arabic Broken Plural Forms in “Tarjumai Ta'Rikhi Yamini” by Jurfodiqoni / N. I. Ghiyosov, B. P. Ashrapov // Bulletin of Tajik State University of Law, Business and Politics. Series of Humanitarian Sciences. – 2023. – No. 2(95). – P. 87-96. – DOI 10.24412/2413-2004-2023-2-87-96. – EDN BNSJAY.
12. Gorji M., Aslani S., Rahimi Khooyegani M. The Position and Influence of Persian and Persian Poets on Theorists of Islamic Literature //Journal of Comparative Literature. – 2022. – V. 14. – №. 26. – P. 257-289.
13.Kaye A. S. Arabic morphology //Morphologies of Asia and Africa. – 2007. – V. 1. – P. 211-247.
14.Sara S. Monique Bernards, Changing Traditions: Al-Mubarrard's Refutation of Sibawayh and the Subsequent Reception of the Kitab, Studies in Semitic Languages and Linguistics 23 (Leiden: EJ Brill, 1997). Pp. 344. $124.00 cloth //International Journal of Middle East Studies. – 2004. – V. 36. – №. 2. – P. 277-278.
15.Versteegh K. Redundance and Suppression According to Sībawayhi and al-Farrā //The IOS Annual Volume 21. “Carrying a Torch to Distant Mountains”. – 2021. – 359 p.
16.Wright W., Caspari C. P. A grammar of the Arabic language. – Cosimo, Inc., 2011.