НақшишабакаҳоииҷтимоӣҳамчунякеазмуҳаррикҳоиасосииташаккулиафкориҷамъиятӣдарҶумҳурииТоҷикистонбаррасӣшудааст. Зикр гардидааст, ки дарзаминаирушдибосуръатимуҳитирақамӣваафзоишисатҳидастрасииинтернетдаркишвар, шабакаҳоииҷтимоӣ (мисли Facebook, Instagram, Telegram, TikTok ва ғайра) баякеазмуҳимтаринвоситаҳоитаъсирбаҷаҳонбинӣ, арзишҳоварафторииҷтимоиишаҳрвандонтабдилёфтаанд. Муҳимтарин назарияҳои муосири коммуникатсионӣ, аз қабили назарияи таъсири рӯзномаи расонаҳо, спирали хомӯшӣ, ҷомеаи шабакавӣ, дарбонии алгоритмӣ, утоқи акси садо, чорчӯбаҳои маъноӣ, истифода ва қонеъшавии рақамӣ, диссонанси маърифатӣ ва фарҳанги иштирок мавриди баррасӣ қарор гирифтаанд, ки ҳар кадом равандҳои таъсиррасонии расонаҳои рақамиро аз дидгоҳи хоси худ тавзеҳ медиҳанд. Бо истифода аз усулҳои таҳлили оморӣ ва назарсанҷӣ (онлайн ва оффлайн) маълумот ҷамъоварӣ ва таҳлил шудааст.
Тоҷикистон, интернет, шабакаҳои иҷтимоӣ, иттилоот, афкори ҷамъиятӣ, муҳити рақамӣ, назарсанҷӣ
1. Абдулакимова Ҷ. А. Саводнокии баланди иттилоотӣ- коммуникативӣ дар пешрафти ҷамъият / Абдулакимова Ҷ. А. // Ученые записки Худжандского государственного университета им. академика Б. Гафурова. Гуманитарные науки. – 2017. –№2 (51). – С. 257-260.
2. Абдуҷалилов Ф., Ҳамидиён И. И. INFLUENCE OF THE INTERNET TO THE WORK OF PERIODICALS / Абдуҷалилов Ф., Ҳамидиён И. И. // Вестник Таджикского национального университета. Серия филологических наук. – 2020. – №. 5. – С. 310-315.
3. Ахмадзода, З. К. Информация как эффективное средство управления общественным мнением / З. К. Ахмадзода, Х. Д. Мавлонов // Реформа системы государственного управления и государственной службы: её современные эффективные модели// материалы Международной научно-практической конференции, Душанбе, 05–06 марта 2021 года. – Душанбе: Академия государственного управления при Президенте Республики Таджикистан. – 2021. – С. 381-385.
4. Қаландаров, Ф. Ш. Нақши шабакаҳои иҷтимоӣ дар ташаккули афкори ҷомеаи муосир / Ф. Ш. Қаландаров // Паёми донишгоҳи омӯзгорӣ. Бахши илмҳои фалсафа, ҳуқуқ ва сиёсатшиносӣ. – 2025. – No. 2(18). – P. 160-167. – EDN YZQSJL.
5. Служба связи при Правительстве Республики Таджикистан. – Какие соцсети и мессенджеры популярны в Таджикистане?. – https://cs.gov.tj/ru/kakie-soczseti-i-messendzhery-populyarny-v-tadzhikistane/. – дата обращения 11.10.2025с.
6. Тӯхтаева, М. М. Ниёзҳои иттилоотии аудитория ва истифодаи SMM / М. М. Тӯхтаева // Ахбори Донишгоҳи давлатии ҳуқуқ, бизнес ва сиёсати Тоҷикистон. Силсилаи илмҳои гуманитарӣ. – 2024. – No. 4(101). – P. 166-192. – DOI 10.24412/3005-849X-2024-4-166-180. – EDN MWSJHW.
7. Тӯхтаева, М. М. Таҳқиқи раванди гузариши расонаҳои Тоҷикистон ва таъсиррасонӣ ба аудитория тавассути шабакаҳои иҷтимоӣ / М. М. Тӯхтаева // "Номаи донишгоҳ" -и Донишгоҳи давлатии Хуҷанд ба номи академик Б.Ғафуров, силсилаи илмҳои гуманитарӣ ва ҷомеашиносӣ. – 2024. – No. 1(78). – P. 284-294. – DOI 10.24412/2077-4990-2024-178-284-294. – EDN COVVTG.
8. Тӯхтаева, М.М. Вижагиҳои SMM дар журналистика ва нақши он дар ҷалби аудитория / М. М. Тӯхтаева, И.И. Ҳамидиён // Паёми Донишгоҳи давлатии Кӯлоб ба номи Абуабдуллоҳи Рӯдакӣ. Бахши илмҳои таърих ва бостоншиносӣ, педагогика ва филология. – 2025. –№3-1 (40). – С. 217-229.
9. Ховар. – https://khovar.tj/rus/2024/07/chislo-polzovatelej-interneta-v-tadzhikistane-sostavlyaet-4-18-milliona-chelovek/. – ба ҳолати 11.10.2025с.
10.Ховар. – https://khovar.tj/rus/2025/07/v-tadzhikistane-naschityvaetsya-4-9-mln-polzovatelej-mobilnogo-interneta/. – ба ҳолати 11.10.2025с.
11.Castells M. Materials for an exploratory theory of the network society1 //The British journal of sociology. – 2000. – Т. 51. – №. 1. – С. 5-24.
12.Cinelli M. et al. The echo chamber effect on social media //Proceedings of the national academy of sciences. – 2021. – Т. 118. – №. 9. – С. e2023301118.
13.Datareportal. – https://datareportal.com/reports/digital-2025-tajikistan?rq=Tajikistan. – ба ҳолати 11.10.2025с.
14.Entman R. M. Framing bias: Media in the distribution of power //Journal of communication. – 2007. – Т. 57. – №. 1. – С. 163-173.
15.Goffman E. Frame analysis: An essay on the organization of experience. – Harvard university press, 1974.-586р.
16.Jenkins H. Fans, bloggers, and gamers: Exploring participatory culture. – nyu Press, 2006.
17.Jeong M. et al. Feeling displeasure from online social media postings: A study using cognitive dissonance theory //Computers in human behavior. – 2019. – Т. 97. – С. 231-240.
18.McCombs M. E., Shaw D. L. The agenda-setting function of mass media //Public opinion quarterly. – 1972. – Т. 36. – №. 2. – С. 176-187.
19.Napoli P. M. Social media and the public interest: Governance of news platforms in the realm of individual and algorithmic gatekeepers //Telecommunications Policy. – 2015. – Т. 39. – №. 9. – С. 751-760.
20.Noelle-Neumann E. The spiral of silence a theory of public opinion //Journal of communication. – 1974. – Т. 24. – №. 2. – С. 43-51.
21.Scheufele D. A. Framing as a theory of media effects //Journal of communication. – 1999. – Т. 49. – №. 1. – С. 103-122.
22.Sundar S. S., Limperos A. M. Uses and grats 2.0: New gratifications for new media //Journal of broadcasting & electronic media. – 2013. – Т. 57. – №. 4. – С. 504-525.