Ҳолатҳои асимметрияи байнизабонӣ дар тарҷумаҳои тоҷикӣ ва форсии повести “Мӯйсафед ва баҳр”-и Э. Ҳемингуэй ҳаллу баррасӣ мешаванд. Ҳадафи аслии таҳқиқ - қиёс ва муқобалаи асимметрияи байнизабонӣ мебошад, ки бештар дар тарҷумаи асари номбурда инъикос гаштааст. Дар ин самт, аз лиҳози корбурди воситаҳои забонӣ таъйини умумият ва фарқиятҳои забонҳои муқоисашаванда ҳоизи аҳамият мебошад. Собит гардидааст, ки воҳидҳои забони асл ва тарҷума дар ҳолати асимметрия, аз ҷумла дар сатҳи луғавӣ ва морфологӣ қарор доранд ва он дар усулҳои гуногуни тарҷума ва гунанокии тарҷума зоҳир мешавад. Дараҷаи назарраси асимметрия на фақат ҳангоми муқобалаи низоми забонҳо инъикос меёбад, балки ҳини муқаррар кардани мувофиқат дар корбасти воситаҳои забонии нутқ низ равшан мешавад. Асимметрияи байнизабонӣ дар сатҳи луғавӣ дар он зоҳир мегардад, ки ҳаҷм ва мазмуну муҳтавои луғатҳои муодилноки байнизабонӣ ҳаргиз ба ҳам мувофиқ намеоянд. Дар сатҳи грамматикӣ бошад, ҳолатҳои асимметрияи байнизабониро метавон ҳам дар муқоисаву таҳлили морфологӣ ва ҳам синтаксисӣ пайдо намуд. Дар умум, ҳангоми таҳлил ва муқоиса маълум гардид, ки асимметрияи байнизабонӣ дар ҳолатҳои мухталиф метавонад ба сифати тарҷума таъсири мусбат ва манфӣ расонад.
Калидвожаҳо: асимметрияи байнизабонӣ, тарҷумаи тоҷикӣ, тарҷумаи форсӣ, “Мӯйсафед ва баҳр”, Эрнест Хемингуэй, асимметрияи байнифарҳангӣ, тарҷумаи бадеӣ
1. Арзуманов С., Джалолов О. Забони точики / Учебник таджикского языка для высших учебных заведений. - Душанбе, 1969. - 223 с.
2. Бархударов Л.С. Язык и перевод (Вопросы общей и частной теории перевода). - М.: Международные отношения, 1975.-240
3. Виноградов В. С. Введение в переводоведение (общие и лексические вопросы). - М.: Издательство института общего среднего образования РАО, 2001. - 224 с.
4. Влахов С. И., Флорин С. П. Непереводимое в переводе. - М.: Валент, 2006. - 448 с.
5. Гак В. Г. Асимметрия в языке. Лингвистический энциклопедический словарь / гл. ред. В. Н. Ярцева. - М., 1990. - С. 47.
6. Лекомцева И.А., Куралева Т.В. Межъязыковая асимметрия в переводе.// Балтийский гуманитарный журнал. 2018. Т. 7. № 1(22). - С. 101-104.
7. Ҳемингуэй Э. Мӯйсафед ва баҳр. Повест / Э.Ҳемингуей. Бо иқдоми сафорати Амрико дар Тоҷикистон. Тарҷумаи Муҳаммадсалим Азизмуродов. – Душанбе: Бухоро, 2014. - 168 с.
8. Ҳемингуэй Э. Пирамард ва дарё / Э. Ҳемингуий. - Теҳрон: Ширкати саҳомии интишороти Хоразмӣ, 1389. - Чопи 4. - 222 с.
9. Шадрин В.И. Интеграция теории и практики воценке качества перевода // Материалы 45-й Mеждународной филологической конференции «Федоровские чтения». Актуальные проблемы перевода. 14-19 марта 2016г.Санкт-Петербург: Издательство ВВМ, 2016. С. 100-107.
10. Швейцер 1993 - Швейцер А.Д. Контрастивная лингвистика.Газетно-публицистический стиль в английском и русском языках / А.Д. Швейцер. - Москва: РАН ИЯ, 1993.252 с.
11. Шевнин А.Б. Эрратология и межъязыковая коммуникация // Вестник ВГУ. Серия «Лингвистика и межкультурная коммуникация». 2004. № 2. - С. 36-44.
12. Cambridge Dictionary. https://dictionary.cambridge.org/(Date of access: 05.07.2021).
13. Catford 1965 - Catford J.C. A Linguistic Theory of Translation / J.C. Catford. - London, 1965. - 112 pp.
14. Macmillan Dictionary.https://www.macmillandictionary.com/ (Date of access: 06.07.2021).
15. Oxford Dictionary of English. http://oxforddictionaries.com (Date of access: 06.02.2018).