0.0/5 овоз (0 овозҳо)

Баъзе мулоҳизаҳо оид ба макон ва нақши пайвандакҳои тобеъкунанда дар «Тўҳфат-ул-хонӣ»-и Муҳаммад Вафои Карминагӣ

Муаллиф (он)

Ашрапов Баҳодурҷон Пўлотович

Чакидаи мақола

Мақолаи мазкур ба таҳқиқи макон ва нақши пайвандакҳо дар асари таърихии «Тўҳфат-ул-хонӣ»-и Муҳаммадвафои Карминагӣ бахшида шудааст, ки он фарогири ҳодисаҳои гуногуни таърихии сулолаи Мағитиён мебошад. Таъкид гардидааст, ки пайвандаки пайвасткунандаи «ва» ҳам дар забони асари мавриди таҳқиқ ва ҳам дар забони адабии ҳозираи тоҷик яке аз пайвандакҳои маъмулу серистеъмол мебошад. Бо ин  пайвандак оғоз шудани ҷумла яке аз вежагиҳои боризи услуби асари мазкур аст. Пайвандаки хилофии «бал» бо ёрии ҳиссачаи «на» танҳо як маротиба барои ифодаи паиҳамӣ корбаст гардидааст. Ба ҳайси пайвандакҳои ҷудоӣ корбаст шудани пайвандак­ҳои арабии «илло, ав» дар «Тўҳфат-ул-хонӣ» аҳёнан ба назар мерасад. Пайвандакҳои тобеъкунандаи замон ҳам дар забони асари мавриди таҳқиқ ва ҳам дар забони адабии ҳозираи тоҷик назар ба дигар пайвандакҳо каммаҳсул ба чашм мерасанд. Як гурўҳи калони пайвандакҳои тобеъкунанда, аз ҷумла «то ба ҳадде ки, ба ҳар ваҷҳе ки, ба он наҳҷе ки, бо он наҳҷе ки, то ба он ғоят ки, ба навъе ки, бо ин тариқа ки» барои ифода намудани муносибатҳои тарзи амал ва дараҷа байни сарҷума ва ҷумлаи пайрав хизмат мекунанд. Хуллас, муаллифи асар пайвандакҳоеро карбаст намудааст, ки онҳо ҳам дар забони асари мавриди таҳқиқ ва ҳам дар забони адабии ҳозираи тоҷик маъмуланд. 

Калидвожаҳо

«Тўҳфат-ул-хонӣ», сарчашмаи таърихӣ, пайвандаки пайвасткунанда, сарҷумла ва аъзои пайрав, пайвандаки ҷудоӣ, пайвандаки хилофӣ, пайвандаки тобекунанда, ибора ва ҷумлаи таркибӣ

Пайнавишт

1.    Виноградов В.В. Русский язык. – М.: Русский язык, 2001. -242 с.

2.    Шарифов Б. Хусусиятҳои морфологии «Бадоеъ-ул-вақоеъ» - и Восифӣ. – Душанбе: Дониш,  1985. 232 с.

3.    Ashrapov B.P. The Place of Poly-Affixes in the Tajik Literary Language of the XVIII-th Century. // Bulletin of TSU LBP «Series of Humanitarian Sciences», 2015 - Khujand: Noshir, – pp. 122 – 131.

4.    M. A. K. Halliday, Ruqaiya Hasan Cohesion in English / 5.         M. A. K. Halliday, Ruqaiya Hasan. Longman Group Limited London:Printed in Hong Kong bv Sheck Wah Tong Printing Press, - 1976. – 375 pp.

5.    Jones‚ William. A Grammar of the Persian language / William Jones. The ninth edition. – London, 1828. -283p.

6.    Ibraheem‚ Meerza Mohammad. A Grammar of the Persian language / Meerza Mohammad Ibraheem. – London, 1841. – 269 pp.

7.    John R. Perry. A Tajik Persian Reference Grammar / Perry J.R. Brill Leiden‚ - Boston‚ 2005. -528 pp.

8.    Phillott D.C. Higher Persian Grammar for the Use of the Calcutta University / D.C. Phillott. – Calcutta: printed at the Baptist Mission Press‚ Calcutta‚ and Published by the University‚ 1919. – 975 pp.

9.    Грамматикаи забони адабии ҳозираи тоҷик - Душанбе: Дониш‚ 1985. -356с. 

10.              Назарзода Сайфиддин. «Аҷоиб-ул-махлуқот» ва вожашиносии таърихи форсӣ-точикӣ / Сайфиддин Назарзода. –Душанбе: Дониш, 1999. – 210 с.

11.              Сулаймонов О. Хусусиятҳоҳи морфологии «Таърихи Байҳақӣ»-и Рисолаи номзадӣ барои дарёфти дараҷаи н. и. филологӣ. - Хуҷанд, 2008.

12.              Бозидов Н. Пайвандакҳо дар забони адабии ҳозираи тоҷик / Н. Базидов. –Душанбе: Маориф, 1985. – 102 с.

 

13.              Карминагӣ‚ М. Тўҳфаи хонӣ. Дастнависи №1426 Институти забон ва адабиёт, шарқшиносӣ ва мероси хаттии Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон / Карминагӣ‚ М.

Таърихи нашр

Четверг, 22 Февраль 2018