Дар мақола бори нахуст дар таърихнигории тоҷик масъалаи вазъияти ҷуғрофии давлати Ғуриён дар асоси таҳлили илмии сарчашмаҳои таърихии дасти аввал ва асарҳои илмии муаррихони ватанию хориҷӣ мавриди баррасӣ қарор гирифтааст. Роҷеъ ба ҳудуд, иқлим, роҳ, дарё, пул ва масофаи байни нуқтаҳои аҳолинишин, урфу одат ва анъанаҳои аҳолии минтақаи Ғур маълумот оварда шудааст. Дар мақола тавсифи ҷуғрофияи мулкҳои давлати Ғуриён, ба монанди Оҳангарон, Ғарҷистон, Бомиён, Фирӯзкӯҳ, Нишопур, Ҷузҷон ва ғайра пешниҳод гардидааст. Таъкид шудааст, ки Ғур мамлакати нисбатан хурд ва қашшоқ буд, бинобар ин ҳокимони он мунтазам барои тавсеаи марзҳои мамлакат кӯшиш ба харҷ медоданд.
Дар мақола масъалаи васеъ гардидани ҳудуди давлати Ғуриён аз соли 1147/8 то ибтидои асри XIII баррасӣ шудааст.
ҷуғрофиёи таърихӣ, сарзамини Ғур, Оҳангарон, Ғарҷистон, Бомиён, Фирӯзкӯҳ, Нишопур, Ҷузҷон, васеъшавии ҳудуди давлат
1. Амиршоев Н. Инъикоси таърихи Ғур ва Ғуриён дар сарчашмаҳои хаттии форсӣ //Известия АН Таджикской ССР. Серия «Востоковедение, история, филология». – Душанбе, 1985.- С.7-11.
2. Бартольд В.В. Работы по истории Средней Азии / Соч. Т.II. Ч.I. – М.: Восточная литература, 1963. - 1015 с.
3.Бартольд В.В. Туркестан в эпоху монгольского нашествия / Соч. Т.I. – М.: Наука, 1963. - 759 с.
4. Босворт К.Э. Мусульманские династии: справочник по хронологии и генеалогии / Пер. с. англ. и примечания П.А. Грязневича. – М.: Наука, ГРВЛ, 1971. - 324 с.
5. Босворт Э.К. Ғазнавиёни мутаахир. – Кобул, 1367 х. (1988). - 354 с.
6. Ғафуров Б.Ғ. Тоҷикон. Таърихи қадимтарин, қадим ва асрҳои миёна. – Душанбе: Ирфон, 1983. - 724 с.
7. Ғавсуддин Мустамади Ғурӣ. Таърихи мухтасари Ғуриён. – Ҳирот, 1367 ш. (2008). - 266 с.
8. Ғубор Мир Ғулом Муҳаммад. Афғонистон дар масири таърих. – Кобул, 1387ҳ. (1967). - 412 с.
9. Ибн Халдун. Мукаддима // Историко-философский ежегодник за 2007 г.- М.: Наука, 2008. - С. 159-186.
10. Ибн Хурдодбех. Книга путей и стран. /Перевод с арабского, комментарии, исследование, указатели и карты Наили Велихановой. – Баку: Элм, 1986. - 428 с.
11. Ибни Асир Изуддин. Таърихи комил ./Баргардон Саид Муҳаммад Ҳусайни Руҳонӣ. Ҷ.XI. – Теҳрон, 1383ҳ.қ. (2004).- 556 с.
12. Истахрӣ Абӯиброҳим. Масолик ва мамолик. Тарҷумаи форсӣ аз қарнии V-VIҳ.қ. /Ба кӯшиши Эраҷи Афшор – Теҳрон: Ширкати нашриёти илмӣ ва фарҳангӣ, 1340 ҳ.ш. (1981).- 334 с.
13. Махмуд ибн Вали. Море тайн относительно доблестей благородных /Введение, перевод, примечания, указатели Б.А. Ахмедова. – Ташкент: ФАН, 1977. -166 с.
14. Пажвок Атиқуллоҳ. Ғуриён. – Кобул, 1345 (ш.) (1966). - 290 с.
15. Панҷшерӣ Азиз Аҳмад. Ҷуғрофиёи таърихии Ғур. – Кобул: Интишороти пуҳантун, 1360 ҳ.ш. (1981). - 309 с.
16. Поянда Мухаммад Сарханг. Торихи Афғонистон аз забткориҳои араб то салҷуқиёни турк. – Кобул, 1365х. (1986).
17. Раҳмати Мӯҳсин.Ҷусшоре дар раванди пайдоиш ва чигунагии қудратёбии Ғуриён //Номаи таърихпажӯҳон, поцизи. – 1384.- №3.- С.60-79.
18. Турсунов Н.О. Таърихи тоҷикон. – Хуҷанд: Нашриёти давлатӣ, 2001.-789 с.
19. Фидоӣ Мирзо Насруллохон. Достони турктозони Ҳинд-Лакҳнав: Хонагӣ, бидуни соли нашр, чопи сангӣ.Ҷ.1.- 522 с.
20. Ҳабибӣ А. Таърихи мухтасари Афғонистон. – Кобул, 1344 х. (1965). -365 с.
21. Ҳамавӣ Ёқут. Мӯъҷам-ул- булдон.Ч.4.- Теҳрон, 1376 ҳ.ш. (1997).-356 с.
22. Ҳудуд-ул-олам минал-машриқ илал-мағриб./Бо кӯшиши доктор Манучеҳри Сутуда. – Теҳрон, 1403 ҳ.қ. (1983). - 252 с.
23. Ҳудуд-ул-олам минал-машриқ илал-мағриб./Таҳиякунандаи матн ва муаллифи пешгуфтор Абдуҷамол Ҳасанов. – Душанбе: Бухоро, 2014.- 588 с.
24. Хайдарӣ Муҳаммад Обид. Баррасии авзои сиёсӣ-низомии Ғуриён. – Кобул, 1379 ш. (2000). - 190 с.
25. Ҷузҷонӣ МинҳоҷСироҷ. ТабақотиНосирӣ. Иборат аз 2 ҷ. Ҷ.1. /БачопомодакунандаАбдулҳайҲабибӣ. – Кобул, 1363 ҳ. (1984) -501 с.
26. Ҷайҳонӣ Абулқосим Аҳмад. Ашкол-ул-олам./Мутарҷим Абдулсаломи Котиб. Тасҳеҳ, тавзеҳ ва ҳавошӣ аз Фирӯз Мансурӣ. – Теҳрон: Остони қудси разавӣ, 1368 ш. (1989). – 323 с.
27. Шарипов М.М., Тоатов Ҳ.С. Аз таърихи таъсиси давлати тоҷикони Ғур дар Хуросон (1152-1206) // Ахбори ДДҲБСТ. -№1 (70). - С.19-26.
28. www.wikipedia.org/wiki/Бамиан_(город).- (Дата обращения: 20.10.2017).