Анализируется древнее слово - афдум/бофдум, встречающееся в творчестве Рудаки и других литераторов Средних веков. На основе сравнения древних форм слова афдум/бофдум с формой, распространенной в эпоху Рудаки, делается вывод, что источником данного лексического элемента являетсядревнеиранское словоapatama в значении «последний, конечный», получившее форму афдум/бофдум в результате структурных изменений, произошедших в персидском языке. В средневековых и современных толковых словарях встречаются разные формы словаафдум/бофдум, иногда с кратким, а иногда с подробным толкованием. Отмечается, что из семи форм анализируемого слова, зафиксированных авторами средневековых и современных толковых словарей, наиболее близким к древней форме apatama является вариант афдум, встречающийся с незначительными изменениями в произведениях предков.
творчество Рудаки, авестийский язык, флективное и аналитическое состояние языка, эволюция языка, древнеперсидский и среднеперсидский языки, бофдум, средневековые толковые словари, персидский (таджикский) язык
1. Балёнӣ, Т.А. Сурмаи Сулаймонӣ. Фароҳамоварандаи матн, муаллиф пешгуфтор, ҳавошӣ, тавзеҳот, феҳрист ва мақола Ф. Ғиёсова. –Хуҷанд: Нури маърифат, 2006. -484с.
2. Боғбидӣ, Ҳ. Р. Таърихи забонҳои эронӣ. Теҳрон: Маркази Доират-ул-маорифи бузурги исломӣ. 1388. -239с.
3. Боқирӣ, М. Таърихи забони форсӣ (вироиши ҷадид). Чопи даҳум. –Теҳрон, 1384. -212с.
4. Бурҳон, М. Бурҳони қотеъ .Ҷилди 1. Таҳияи матн бо пешгуфтор, мулҳақот, тавзеҳот ва феҳристи А. Нуров. –Душанбе, Адиб, 1993. -416с.
5. Грамматикаи забони адабии ҳозираи тоҷик. Ҷилди 1. –Душанбе: Дониш, 1985. -355с.
6. Деҳхудо А. Луғатнома. Чопи аввал аз давраи ҷадид. Ҷилдҳои 1, 2, 3. -Теҳрон: Муассисаи интишорот ва чопи Донишгоҳи Теҳрон, 1372. -4616с.
7. Доиюлислом М. Фарҳанги Низом. Ҷилди аввал. Теҳрон, 1362. -807с.
8. Инҷу, Ҳ. Фарҳанги Ҷаҳонгирӣ. Ҷилди аввал. Машҳад, 1351. -1335с.
9. Насруддин А. Рӯдакӣ (нусхашиносӣ ва нақду баррасии ашъори бозмонда). –Хуҷанд: Нашриёти давлатии ба номи Раҳим Ҷалил. 1999. -392.
10. Расторгуева В. С., Эдельман Д. И. Опыт историко-типологического исследования иранских языков. Т.1. - Москва: Наука, 1975. -239с.
11. Расторгуева В. С., Молчанова Е. К. Среднеперсидский язык // Основы иранского языкознания. Среднеиранские языки. –Москва: Наука, 1981. –С. 6-146.
12. Расторгуева В. С., Эдельман Д. И. Этимологический словарь иранских языков. Том 1. –Москва: Издательская фирма «Восточная литература» РАН, 2000. - 326с.
13. Рӯдакӣ, А. Рӯдакӣ. Девон. Таҳия, тасҳеҳ ва сарсухану ҳавошии Қодири Рустам. –Олмотӣ: Атамура, 2007. -254с.
14. Рӯдакӣ, А. Девони Рӯдакӣ. Таҳийя, тасҳеҳ ва сарсухану ҳавошии Қодири Рустам. –Душанбе: Бухоро, 2015. 334с.
15. Саймиддинов Д. Форсии бостон (овошиносӣ, грамматика, овонавишт, катибаҳои мехӣ ва вожанома). Душанбе, 2007. -190с.
16. Соколов С. Н. Древнеперсидский язык // Основы иранского языкознания. Древнеирансике языки. –Москва: Наука, 1979. –С. 234-271.
17. Тавсирконӣ М. Фарҳанги Ҷаъфарӣ (қарни 11-уми ҳиҷрӣ). Ба тасҳеҳу таҳшия ва таълиқи Саиди Ҳамидиён. –Теҳрон: чопу интишороти Донишгоҳи Теҳрон, 1362. -622с.
18. Татавӣ, А. Фарҳанги Рашидӣ. Ҷилди 1. Ба замимаи муарработи Рашидӣ. Ба таҳқиқ ва тасҳеҳи Муҳаммад Аббос. Аз интишороти китобфурӯшии бороии –Теҳрон- Шоҳобод. -821с.
19. Тӯсӣ, А. Луғати фурс. Муқаддима, таҳия, таълиқот, хошия ва феҳристи Н. Ғиёсов. –Хуҷанд: Нури маърифат, 2015. -491с.
20. Ӯбаҳӣ, Ҳофиз. Тӯҳфат-ул-аҳбоб (дар муқоиса бо «Луғати фурс» ва фарҳангҳои дигар). Ҳозиркунандаи наш рва муаллифи муқаддима, тавзеҳот, илова ва феҳристҳо номзади илми филология Ҳафиз Рауфзода. –Душанбе: Ирфон, 1992. -288с.
21. Фарҳанги забони тоҷикӣ / Т. Зеҳнӣ, В. А Капранов, И. А. Ализода, С. Ҷ. Арзуманов, Ҳ. Р. Рауфов, Ҳ. Муҳсинзода, Ҳ. Азизӣ-Мешкин, В. Маҳмудов, А. Сангинов, А. Воҳидов. –М.: Советская энсиклопедия, 1969. Ҷилди 1, -951с.
22. Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ. Ҷилди 1. Зери таҳрири С. Назарзода, А. Сангинов, С. Каримов, М. Ҳ. Султон. –Душанбе, 2008. -949с.
23. Ҳасандӯст, М. Фарҳанги решашиносии забони форсӣ. Ҷилди аввал. –Теҳрон: Нашри осор. 1393. -585с.